Stress is een begrip dat vooral een negatief imago heeft en wordt geassocieerd met burn-out en overspannenheid. En zo beladen als dit klinkt, er is niemand die nooit een moment van stress heeft ervaren in zijn of haar leven.

Wat is Stress

Hoe komt het dan toch dat de  één kopje onder gaat door stressvolle gebeurtenissen en de ander wel lijkt op te bloeien in situaties die het uiterste van hem of haar verlangen.

Om deze vraag te beantwoorden wil ik eerst iets dieper ingaan op de betekenis van stress voor ons handelen. Stress is namelijk niet per definitie slecht voor je. In tegenstelling onze stress reactie is in ons brein dat stukje dat ons aanzet om te handelen en je kunt dit het best vergelijken met een denkbeeldige knop die je kunt aan en uitzetten. Als we een situatie beoordelen als gevaarlijk of onprettig dan wordt er op deze knop gedrukt. Het gevolg is dat ons lichaam en onze geest op scherp worden gezet en dit stelt ons in staat om adequaat te reageren op een situatie. De ‘stressknop’ zit verankerd in het oudste deel van onze hersenen, namelijk ons reptielenbrein en dateert uit de tijd dat de mens nog in een berevel over de jachtvelden zwierf op zoek naar voedsel. Het credo was destijds eten of gegeten worden en de stressreactie stelde de mens in staat om te overleven.

Anno 2021 is het gevaar van een ander kaliber en minder zichtbaar, maar vaak ook minder levensbedreigend. Echter is de reactie er niet minder om.  De truc is om het hart warm te houden en het hoofd koel.

Stress heeft alles te maken met belasting ( dat wat we denken te moeten) en belastbaarheid ( dat wat we denken (aan) te kunnen en nog belangrijker wat we willen) Zolang beide in balans zijn hebben we het gevoel dat we controle hebben over de situatie en onszelf. Je hebt stress, maar je ervaart dit niet als stress, eerder als een uitdaging die je aangaat en het beste in je naar bovenhaalt.  Is de ‘klus’ eenmaal geklaard dan zie je toch vaak een ontlading van de opgebouwde spanning en ontstaat er ruimte voor ontspanning. Het lichaam en de geest kunnen zich dan herstellen. We realiseren ons dan pas hoe groot de impact van de stressvolle situatie is geweest.

Stressklachten

Soms en misschien maar al te vaak lukt het niet om ‘de klus’ te klaren. We leven in een ware ‘fix it maatschappij’, maar in de realiteit van alledag zijn er heel veel dingen waar we geen invloed op kunnen uitoefenen en die dus niet even te fixen zijn. Denk hierbij aan de onmogelijke eisen van je baas, de collega die met zijn ellenbogen werkt, een partner die niet lekker in zijn /haar vel zit,  een ouder die zorg nodig heeft, de buurvrouw die de televisie maar niet zachter zet omdat ze niet begrijpt dat deze echt verschrikkelijk hard staat, maar ook het verlies van een dierbare of gezondheid of werk. En onderschat een wereld met COVID -19 niet.

Met andere woorden als de stress langere tijd aanhoudt en hetgeen stress veroorzaakt niet wordt weggenomen dan raakt de balans verstoord en kom je in een negatieve spiraal terecht die zijn weerslag vindt in je lichamelijk welbevinden. Te veel stress leidt onherroepelijk tot lichamelijk en psychische klachten. Typische stressklachten zijn:

  • vermoeidheid/ gevoelens van uitputting
  • Hoofdpijn
  • een kort lontje en overal om moeten huilen
  • maag – en darm ellende (kramp, pijn, opgeblazen gevoel, niet kunnen verteren)
  • nergens zin in hebben / lusteloosheid,
  • concentratieverlies
  • Vastzittende nek en schouders ( letterlijk de wereld op je schouders nemen)
  • Hartkloppingen /hoge bloeddruk
  • Gespannenheid / rusteloosheid
  • Niet meer kunnen relativeren (alles wordt heel groot in je hoofd)
  • Piekeren en somberte

Dit zijn de eerste signalen van je lichaam dat de grens is bereikt. Blijft de stress onveranderlijk hoog dan steven je onvermijdelijk af op een burn-out gevolgd door een depressie.

Gelukkig hoeft het zo ver niet te komen. Een burn-out heb je niet van de ene op de andere dag ( al voelt dit misschien wel zo). Het is het gevolg van een opeenstapeling van voor jou stressvolle situaties, waarin je spreekwoordelijk te weinig ruimte hebt om op adem te komen. Als je eerlijk durft te zijn en kunt toegeven dat je niet goed in je vel zit en hetgeen je stress geeft onder ogen kunt zien, kun je voorkomen dat het leven een grote uitputtingsslag wordt.

Stressvolle situaties

Voorbeelden van situaties die stress kunnen geven zijn:

  • De dood van een dierbare
  • Problemen op het werk
  • Problemen met gezondheid
  • Scheiding
  • Huwelijk
  • Verhuizing
  • Zwangerschap
  • Grensoverschrijdend gedrag
  • Levensvragen en zingeving

Mocht het bovenbeschreven verhaal herkenbaar zijn of twijfel je of je last heb van stress, bel dan voor een kort, vrijblijvend, oriënterend gesprek. In 15 minuten kunnen we dan beoordelen of een traject voor jou wenselijk is.